Studenckie lata Grzegorzewskiego artykuł
Informacje o tekście źródłowym
Studenckie lata Grzegorzewskiego
Zdjęcia z plenerów malarskich i z pierwszych prób teatralnych, obrazy, listy, indeks studenta — takie pamiątki studenckich lat zmarłego rok temu reżysera Jerzego Grzegorzewskiego można oglądać w galerii ASP.
Wystawa została zorganizowana przez Akademię Teatralną im. Zelwerowicza w Warszawie i łódzką Akademię Sztuk Pięknych im. Strzemińskiego. Zanim dotarła do Łodzi była w kwietniu eksponowana w Warszawie. Chociaż obie prezentacje mają ten sam tytuł, różnią się od siebie. Zdjęcia, projekty kostiumów i scenografii zostały wydobyte z archiwum Akademii Teatralnej, od znajomych i rodziny artysty. Wystawa w Łodzi została uzupełniona o obrazy. „Pomyśleliśmy, żeby pokazać Grzegorzewskiego w ikonosferze malarstwa z tego okresu, wśród prac profesorów i przyjaciół. Studiując w Łodzi artysta przecież nie tylko wzrastał, ale i rozwijał się. Można zobaczyć, co go kształtowało, jakie prądy były wtedy modne — tłumaczy związki plastyki z teatrem wielkiego inscenizatora polskiej sceny prof. Marek Wagner — Widoczne jest, że na Jerzego Grzegorzewskiego-reżysera olbrzymi wpływ wywarł Grzegorzewski-malarz i tendencje panujące w uczelni. Swoje późniejsze spektakle pozbawiał zbędnych dekoracji i zostawiał to, co najważniejsze. W Szkole Sztuk Plastycznych nauczono go posługiwać się bardzo oszczędną i jednocześnie skoncentrowaną formą o dużym napięciu emocji”.
Wystawa stawia pytanie o wpływ młodzieńczych fascynacji reżysera na jego późniejszą twórczość i pokazuje związki jego teatru z plastyką. Kontekst dla obrazów Grzegorzewskiego stanowią prace profesorów, m.in. Stanisława Fijałkowskiego, Romana Modzelewskiego, Antoniego Starczewskiego, Stefana Krygiera, Stefana Wagnera i Lecha Kunki. Geometryczne, fakturowe kompozycje pokazują, że im zawdzięczał fascynację awangardą i uznanie formy za warunek wszelkiej twórczości artystycznej.
Pośrednio został przypomniany także związek Jerzego Grzegorzewskiego z Łodzią, którą nazywał miastem „zawierającym w sobie wszystkie stolice i wszystkie miasta”, ale „świecącym odbitym światłem”. Materialne ślady jego pobytu zostały niestety zatarte przez czas: przyszły reżyser mieszkał przy ul. Wysokiej w domu, którego już nie ma, a w czasie przeprowadzki Szkoły Sztuk Plastycznych z ul. Narutowicza na ul. Wojska Polskiego poginęła większość jego studenckich prac (na wystawie można oglądać jedynie dwa obrazy).
Pamięć przetrwała głównie w opowieściach wykładowców i przyjaciół. Wspominają go jako niekonwencjonalnego studenta, który zwracał uwagę oryginalnością. Ze względu na to był „ceniony, ale nisko oceniany”. Jako pierwszy i jedyny został oblany w czasie egzaminu dyplomowego. Jednak już wtedy pasje teatralne skłaniały go do rozpoczęcia studiów reżyserskich w Warszawie.
„Wytrzymałem jeden akt i uciekłem. Studenckie lata Jerzego Grzegorzewskiego”, Akademia Sztuk Pięknych, ul. Wojska Polskiego 121 — do 18 maja.